Gaur aurkeztuko da Mamia: mujeres que han transformado la gastronomía vasca liburua. Mantala Basque Gastronomyk garatutako proiektua da, Basque Culinary Centerrek eta Hazi Fundazioak sustatuta. Euskal sukaldaritzak mugak gainditu ditu, eta inspirazio-iturri da gaur egun. Gastronomia horrek, produktuaren garrantzian eta etengabeko berrikuntzan oinarritua, Euskadiren kultura-aberastasuna bultzatu du. Baina, gainera, errezeta tradizionalen bilduma apartak eta egokitzeko gaitasunak gure mugaz harago zabaltzen lagundu diote, eta gaur egun ere ondare bizi-bizia da, emakumeek belaunaldiz belaunaldi ezagutarazi dituzten errezetei esker. Liburuan bildutako berrogeita hamar emakumeek mamia jasotzen dute (hots, muina, funtsa), baina askoz ekosistema zabalago baten adibideak dira, ezinezkoa baita guztiak argitalpen bakarrean jasotzea. Orrialde hauetan, azken mendeko emakume gastronomorik eraldatzaileenetako batzuk bakarrik jaso dira, baina berrogeita hamar kontakizun hauek aitortza egin nahi diete euskal gastronomiako hainbeste sektoretan lanean jardun diren, orain diharduten eta gerora jardungo diren emakume guztiei. Liburuko protagonisten artean, hauek dira izen ezagunenetako batzuk: Berrogeita hamar (50) emakume protagonisten artean, hauek dira izen ezagunenetako batzuk: Elena Arzak (Arzak jatetxeko sukaldaria), Angelita Alfaro (sukaldari eta dibulgatzailea), Gabriela Uriarte (elikadura GU Nutrición-en), Mari Mar Churruca (Euskal Gastronomia Academiako presidentea), Amaia Arguiñano (Bodega K5 upeltegiko burua), Luisa López (sukaldari, jantoki arduraduna, irakaslea eta gastronomía disenatzailea), Lourdes eta Carmen Martínez (Vitivinicola Martínez Zabala Taldeko jabe eta kontseilariak), Ana Vega (dibulgatzaile eta kazetari gastronomikoa), Elena Romeo (Gastronomia Zientzietan doktorea), Lara Martín (sukaldari eta Bisubi Fundazioko presidentea) edo Pili Manterola (Iribar jatetxeko sukaldaria).  

Sukaldariak, ikertzaileak, mahastizainak, dibulgatzaileak, eta baita abeltzainak, buztingileak, sagardogileak eta enpresaburuak ere: hainbat diziplinatan jardun dute, eta liburu honetako istorioek lurraldeko aberastasun gastronomikoa islatzen dute, Basque Culinary Centerrek aberastasun hori ulertzen duen moduan: 360 graduko balio-kate bat, non profil profesional askotarikoak elkartzen baitira ondare paregabe bat osatzeko. Izan ere, euskal emakumeak beti egon dira sukaldeetan, baina baita baserrietako baratzeak lantzen, artaldeak larreratzen edo sektore osoen garapena bultzatzen ere, eta funtsezko ekarpenak egin dituzte sustraiei eusteko eta sukaldaritza-ondarea gordetzeko. 50 emakume protagonistetako ia guztiak etorriko dira gaur arratsaldean (19:15ean) Basque Culinary Centerren egingo den aurkezpen-ekitaldira. Ekitaldian izango dira orobat Amaia Barredo Eusko Jaurlaritzako Elikadura, Landa Garapen, Nekazaritza eta Arrantza sailburua, Joxe Mari Aizega Basque Culinary Centerreko zuzendari nagusia, Imanol Zubelzu Mantalako koordinatzailea, eta euskal ekosistema gastronomikoko 200 lagun inguru. Amaia Barredok aitortu duenez, “gaur aurkezten dugun lana oso berezia da niretzat: gure historia maite duen euskal herritar gisa, lehen sektoreko ordezkari instituzional gisa eta emakume gisa. Mamiak gure historia gastronomikoaren testigantza jasotzen du, eta protagonistei egindako omenaldia da: gure gastronomiaren arima izan diren –eta diren– emakumeei. Liburu honek gure memoria kolektiboa aberasten du, eta ekarpen guztiak berdin baloratzen dituen gizarte baterantz aurrera egiten jarraitzera bultzatzen gaitu”. Bestalde, Joxe Mari Aizegak adierazi duenez, “Euskal sukaldaritzaren inguruko ezagutzak ez zituen oraindik aztertu bere figura garrantzitsuenetako batzuen historia pertsonal eta profesionala; argitalpen honek istorio inspiratzaile batzuk jasotzen ditu, ekintzailetzaren, talentuaren, sormenaren, berrikuntzaren eta lan nekaezinaren erreferente garbiak guztiak ere, eta istoriook aukera ematen dute euskal gastronomiak azken hamarkadetan izan duen eboluzioa zuzen-zuzenean ezagutzeko”.

MANTALA BASQUE GASTRONOMYREN PROIEKTU BAT

Mantalan, Basque Culinary Center eta Eusko Jaurlaritzaren Hazi Fundazioa babesle ditugularik, euskal gastronomia sustatzea eta garatzea da gure xedea. Gure lurraldearen garapen sektoriala bultzatzeko proiektu egokienen inguruan hausnartzen dugu etengabe. Etorkizunera begiratuko duten proiektuak bilatzen ditugu, gastronomiako eragileen arteko sinergiak sustatuko dituztenak eta dagokien balioa emango dietenak mundu osoan ezaguna den abangoardiako produktu-sukaldaritzaren ezaugarriei. Horretarako, uste dugu funtsezkoa dela ezagutza: hots, euskal gastronomiaren ondarea ulertzea eta haren berri ematea. Izan garena eta gaur egun garena kontuan hartuz baino ez dugu aurrera egingo gure lurraldeko gastronomia bultzatzen, tokiko mailan zein nazioartean, eta horrela eraikiko dugu etorkizuneko gastronomia. Izan ere, biharko jardunaren ildoak definitzeko, ezinbestekoa da gaur arte gertatutako guztia ulertzea. Planteamendu horren arabera, eta aztertu nahian zer ezagutza-mota sortu behar litzatekeen gure lurraldeko gastronomiarako, konturatu gara emakumeak lider izan direla gastronomian baina beren ekarpenak ez direla erakutsi orain arte, ez direla zabaldu, eta horrek hutsune bat utzi duela memoria kolektiboan. Hori kontuan izanik, beraz, ikuspegi horiek eta gastronomia ulertzeko modu horiek geureganatu behar ditugu aurrera egiten jarraitzeko. Proiektua taxutuz joateko, Mantala ekosistema hausnarketa hori partekatzen hasi zen, eta Hazi, Basque Culinary Center, kofradiak, Fecoga, Euskal Gastronomia Akademia, Euro-Toques, Bisubi Fundazioa, Jakitea, Gozoa eta Mahaia Kolektiboa elkarturik, izen-abizenak jartzen hasi ginen azkan hamarkadetan Euskadiko gastronomiari ekarpen esanguratsuenetako batzuk egin dizkieten protagonistei. Ahalegindu ginen diziplina eta jardun askotako emakumeak aukeratzen, besteentzat ezagutza-oinarri ezinbestekoa direnak. Eta, horretaz gainera, sormen-, inspirazio eta integrazio-iturri ere badirenak. Argitalpen honetan, gastronomiaren esparru oso ezberdinetako 50 emakumek hartu dute hitza, baina beste hamaika kontakizun ere badira haienekin batera. Izan ere, liburuko protagonistak berekin bat egiten duen ekosistema eta komunitate askoz zabalago baten ordezkari dira. Espero dugu sortu dugun ezagutza aberasgarri izatea irakurleentzat, ezen, Mamia euskal gastronomiaren kontakizun ofizialean txertatuta, ezin baitiogu begi berekin begiratu euskal sukaldaritzari. Liburua dagoeneko eskuragarri dago euskaraz eta gaztelaniaz Elkar (banatzaile ofiziala) eta BCC Store dendetan 42€ren truke.